ต้นเข็ม
ชื่อสามัญ: West Indian Jasmine

ต้นเข็ม ต้นไม้ยอดฮิตความหมายดี ที่นิยมปลูกเป็นต้นไม้ริมรั้ว และใช้ประกอบพิธีไหว้ครู ซึ่งต้นเข็มนั้นมีอยู่มากมายหลายสายพันธุ์ เราจะพาไปทำความรู้จักกับต้นเข็มกันค่ะ

ต้นเข็ม เป็นไม้พุ่งขนาดเล็กที่นิยมปลูกเพื่อประดับรั้วบ้าน อีกทั้งยังเป็นต้นไม้ ที่เปรียบเสมือนเป็นสัญลักษณ์แห่งพิธีไหว้ครูอีกด้วย และด้วยลักษณะที่แหลมเล็ก และสีสันที่สดใส ทั้งสีแดง สีส้ม สีชมพู หรือสีขาว พร้อมกับความหมายดีๆ มาฝากให้ทุกคนได้ศึกษาและทำความรู้จักกับต้นเข็มมากยิ่งขึ้นค่ะ

ความเชื่อและความเป็นมงคล

ดอกเข็ม จัดได้ว่าเป็นดอกไม้มงคล ความเชื่อโบราณเชื่อว่า ดอกเข็มที่เรียวแหลม เปรียบได้กับปัญญาที่หลักแหลม และดอกเข็ม ยังถูกยกย่องให้เป็นดอกไม้ประจำวันไหว้ครู และถูกนำไปบูชาพระ หรือนำไปประดับแจกันตามงานพิธีกรรมต่างๆ และควรปลุกในทิศตะวันออก และปลุกในวันพุธอีกด้วย

ลักษณะทั่วไป

ลำต้น ต้นเข็มเป็นไม่พุ่ม มีความสูงของต้นประมาณ 3 – 5 เมตร และลักษณะของกิ่ง เป็นกิ่งเดี่ยว แตกกอและผ่ขยายออกด้านข้าง และมักแตกกิ่งบนยอดต้น
ใบ ใบเข็มเป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบแข็งเปราะ ปลายใบแหลม มีสีเขียวสด ที่มักขึ้นรอบๆ ต้น
ดอก ดอกเข็มจะแหลมเล็ก รวมกลุ่มกันเป็นพุ่ม มักจะมีก้านดอกที่หุ้มปกป้องดอกเข็มไว้ ซึ่งจะมีสีและขนาดที่แตกต่างกันไปตามสายพันธุ์

ต้นเต็มมีด้วยกันหลายชนิด และแต่ละสายพันธุ์ ก็มีจุดเด่นที่มีสีแตกต่างกัน ที่สามารถสังเกตได้ง่าย ซึ่งต้นเข็มมีสายพันธุ์ต่างๆ ดังนี้

ต้นเข็มเศรษฐี
เข็มเศรษฐกิจเป็นพันธุ์ที่นิยม เพราะดอกจะมีสีแดงสดตลอดจนถึงก้านดอก ลักษณะของดอกมีช่อสั้น และมีกลีบ 4 กลีบ ปลายดอก แยกเป็น 5 แฉก ซึ่งมีเกสรตัวผู้ที่ติดอยู่ที่ดอกประมาณ 4 อัน ลำต้น มีขนาดกลาง มีความสูงประมาณ 2 – 4 เมตร เจริญเติบโตได้ดี ในดินร่วนซุย

ต้นเข็มสีชมพู
ต้นเข็มสีชมพู หรือบางที่เรียกว่า “เข็มพิษณุโลกสีชมพู” มัลักษณะเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ซึ่งมีดอกที่แออักแน่นทึบ ดอกมักจะออกเป็นดอกเป็นพุ่งขนาดเล็ก ต้นเข็มสายพันธุ์นี้ จะออกดอกได้ตลอดทั้งปี อีกทั้งยังออกดอกค่อยข้างเยอะ จึงกลายเป็นอีกสายพันธุ์ที่ได้รับความนิยมเช่นกัน

ต้นเข็มขาว
ดอกเข็มสายพันธุ์นี้ มีจุดเด่นที่กลิ่นหอมละมุน และดอกตูมนั้น มีลักษณะสีเขียวอ่อน แต่เมื่อดอกเจริญเต็มที่ ก็จะแผ่บานเป็นดอกสีขาว 4 แฉก พร้อมกับเกสรที่คอยแทรกอยู่ข้างกลีบดอก ลักษณะใบโค้งมน มีขนาดใหญ่ที่คอยรองรับกลีบดอก พันธุ์ดอกเข็มขาว เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ต้นที่มีขนาดโตเต็มที่ สามารถสูงได้ถึง 2 เมตรเลยทีเดียว

ต้นเข็มชมพูนุช
เข็มชมพูนุช มีลักษณะดอกที่ไม่เหมือนดอกเข็มทั่วไป เพราะเป็นไม้พื้นเมืองของเม็กซิโก ขนาดพุ่มดอก และกลีบดอก มีขนาดเล็กสีชมพูอมม่วง มีกลีบดอกหนา หากตูมจะเป็นดอกเล็กๆ ลักษณะกลมมน เมื่อดอกเจริญเต็มที่ จะแผ่บานออก และโค้งงอตามแรงโน้มถ่วงของโลก ส่วนใบมีลักษณะเรียวยาว ปลายใบแหลม ก้านดอกก็สูงยาวด้วย อีกทั้งช่วงเย็นจะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ด้วย

ต้นเข็มโบว์
เป็นไม้พุ่มที่มีขนาดเล็กถึงกลาง และมีจุดเด่นคือ ใบที่มีรูปร่างสวยงาม คล้ายกับโบว์ ช่อดอก เป็นพุ่มที่หนาแน่นพอประมาณ ดอกมีลักษณะแหลมสีแดง เมื่อดอกเจริญเต็มที่ จะแผ่บานออก 4 – 6 กลีบ ข้างดอกมีเกสรสีเหลืองขึ้นมาแซม

ต้นเข็มอินเดีย
เป็นดอกเข็มสายพันธุ์ใหม่ หรือต้นเข็มอินเดีย เป็นไม้พุ่มเตี้ย มีลักษณะใบคล้ายใบโหระพา ซึ่งมีสีเขียวสด ดอกมีทั้งสีขาว แดง ส้ม ชมพู ซึ่งดอกจะออกเป้นช่อตามยอดต้น

ต้นเข็มแดง
ต้นเข็มแดง เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กถึงกลาง ซึ่งมีขนาดตั้งแต่ 0.3 – 5 เมตร ดอกเป็นพุ่มขนาดใหญ่ ที่อัดแน่นไปด้วยดอกย่อยสีแดง เมื่อกลีบดอกบาน จะแผ่นกลีบ 4 – 6 แฉก มีเกสรสีเหลืองแซมข้างกลีบปะมาณ 4 อัน ส่วนใบ เป็นใบเดี่ยว ปลายใบแหลม ลักษณะของใบหนา และแข็ง มีสีเขียวสด และจัดว่าเป็นพันธุ์เข็มที่นิยมปลูกตามบ้าน และนำไปใช้ปนะกอบพิธีทางศาสนา

การปลูกต้นเข็ม

การปลูกต้นเข็มในกระถาง
1. ต้นเข็มจะเจริญเติบโตได้ดีในที่ที่มีแสงแดดส่องถึง และถ้าหากคุณอยากปลุกต้นเข็มในกระถาง ควรใช้กระถางที่มีความสูง 8 – 12 นิ้ว
2. ปลูกด้วยดินร่วน ผสมปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก และแกลบผุในอัตราส่วนเท่า ๆ กัน
3. สิ่งสำคัญ เมื่อต้นเข็มเติบโตขึ้น ต้องทำการเปลี่ยนกระถาง และเปลี่ยนดิน (โดยระยะเวลาเปลี่ยนกระถาง ไม่ควรเกิน 1 ปี)
การปลูกต้นเข็มประดับสวน และปลูกริมรั้ว
1. ต้องขุดดินให้ลึกประมาณ 30×30×30 เซนติเมตร
2. ใช้ดินร่วน ผสมปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอก ในอัตราส่วน 1 : 2 ผสมกับดินปลูก
3. หากต้องการปลุกต้นเข็มริมรั้ว ต้องลงต้นเข็มติดกัน เพื่อให้ต้นเข็มโตในลักษณะจับกลุ่มกัน